भ्लादिमिर पुटिनले संसारकै ठूलो देश रूसमा शासन गरेको दुई दशक बित्यो।
कहिले प्रधानमन्त्री त कहिले राष्ट्रपति बनेर उनले २० वर्ष रूसको शासन सत्ता चलाएका छन्।
सन् २०१८ मा दोस्रो कार्यकालका लागि राष्ट्रपति चुनिएका पुटिनलाई अझै चार वर्ष सत्तामा बस्न कुनै झमेला छैन।
तर त्यसपछि के त?
पुटिनले बुधबार त्यसको जवाफ दिन खोजेका छन्। स्टेट अफ युनियनमा सम्बोधन गर्दै उनले रूसी संविधानको संशोधन गर्न जनमत संग्रह गर्ने घोषणा गरे।
घोषणालगत्तै प्रधानमन्त्री दिमित्री मेदवेदेव र उनका सबै मन्त्रीले राजीनामा दिएका छन्।
पुटिनको घोषणा र मेदवेदेवको राजीनामाले रूसी राजनीतिको भावी तस्बिर भने प्रस्ट पारेको छैन बरू पुटिनको भावी योजना के हो भन्ने अन्यौल सिर्जना गरेको छ।
पुटिनले के गर्न लागेका हुन् भन्ने थाहा पाउन उनले २० वर्षमा कसरी शासन गरे भन्ने बुझ्नुपर्छ। पुटिनको २० वर्षे शासन कालमा कैयौं नागरिक मारिएका छन् भने अर्बौं रुपैयाँ हिनामिना भएको छ।
अहिलेको संविधानअनुसार उनी फेरि राष्ट्रपति उठ्न पाउँदैनन्। कोही पनि लगातार दुई पटकभन्दा बढी पदमा बस्ने नपाउने रूसी संविधानको व्यवस्था छ। त्यही भएर धेरैलाई लागेको थियो- सत्तामा रहिरहन पुटिनले केही न केही जोहो गर्नेछन्। किनकी यसअघि नै उनले यस्तो जुगाड लगाइसकेका थिए।
सन् २००० देखि २००८ सम्म उनी राष्ट्रपति थिए। त्यसपछि उनी चार वर्ष प्रधानमन्त्री बने। त्यतिबेला मेदवेदेव राष्ट्रपति थिए। तर उनलाई अहिलेका राष्ट्रपति जस्तो अधिकार थिएन। अर्थात् पुटिन जुनजुन पदमा जान्थे कार्यकारी अधिकार पनि आफैंतिर ल्याउँथे।
सन् २०१२ मा उनी फेरि राष्ट्रपति बने। २०१८ मा दोस्रो कार्यकालका लागि चुनिए। अहिले सबैलाई लागेको छ कि २०२४ पछि उनी प्रधानमन्त्री होलान् कि राष्ट्रपति?
यो प्रश्नको ठ्याक्कै जवाफ कसैलाई थाहा छैन। एउटा सम्भावना के छ भने उनी अब फेरि प्रधानमन्त्री हुनेछन्। यो सम्भावना बलियो छ किनभने उनले बुधबार गरेको सम्बोधनमा प्रधानमन्त्री पदलाई थप बलियो बनाउन खोजेका छन्। उनले संविधानमा गर्न लागेको संशोधनमा प्रधानमन्त्रीलाई मन्त्रीहरू छान्न पाउने पूर्ण अधिकार दिन लागिएको छ।
अर्को सम्भावना उनी स्टेट काउन्सिलको प्रमुख बन्न सक्नेछन्। सम्बोधनका क्रममा पुटिनले काउन्सिललाई पुनर्संरचना गरेर थप शक्ति दिनु पर्ने बताएका छन्।
तर अहिलेसम्म कसैलाई पनि थाहा छैन- पुटिनले संविधानमा के संशोधन गर्न लागेका हुन्। उनी राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, स्टेट काउन्सिलको प्रमुख वा नेशनल ब्रिज एसोसिएसनको मानार्थ प्रमुख जे भए पनि रूसको जस्तो राजनीतिक व्यवस्थामा यसले केही फरक पार्ने छैन।
उनीभन्दा अघिका शासकले गरेजस्तो पुटिन पनि संविधानमा भएको दुई कार्यकालको सीमा परिवर्तन गर्न सक्छन् वा चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङले जस्तो संविधानबाट उक्त धारा नै हटाइदिन सक्छन्।
उनले कजाखस्तानका नुरसुल्तान नजारबायेभको पथ पनि पछ्याउन सक्छन्। कजाखस्तान स्वतन्त्र भएदेखि नै राष्ट्रपति भएका नुरसुल्तानले गत वर्षमात्र राजीनामा दिएका थिए। अहिले उनी सत्तारूढ दलको नेता छन् र उनलाई ‘राष्ट्रको नेता’को उपाधि दिइएको छ।
